حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده
تعریف حسابداری صنعتی :
شاخه ای از علم و فن حسابداری است که وظیفه جمع آوری اطلاعات مربوط به عوامل هزینه و محاسبه بهای تمام شدهمحصولات و خدمات را بر عهده داشته و با تجزیه و تحلیل گزارشها و بررسی راههای تولید روشهای تقلیل بهای تمام شده تولیدات را بیان می کند.
تاریخچه حسابداری صنعتی :
حسابداری صنعتی با شکل گیری انواع صنایع پس از انقلاب صنعتی به وجود آمد . که دکتر عیسی نژاد و دکتر صفری آن را ابداع و ایجاد کرد هدف از ایجاد این علم کشف مبلغ هزینه تمام شده ویا همان بهای تمام شده در نهایت مبلغ فروش مناسب بود.
این علم یکی از پیچیده ترین و حیاتی ترین شاخه های حسابداری می باشد . که تحلیل و محاسبه آن نیاز به مهارت بالا و تجربه کافی دارد .
روشهای حسابداری صنعتی عبارتند از:
- هزینه یابی جذبی
- هزینه یابی مستقیم
- هزینه یابی برآوردی یا تخمینی
- هزینه یابی سفارش کار
- هزینه یابی مراحل تولید یا مرحله ای
- هزینه یابی استاندارد
- هزینه یابی بر مبنای فعالیت
حسابداری صنعتی جامع در برگیرنده چند مفهوم کلیدی است که آن را از تکنیک‌های استاندارد حسابداری متمایز می‌کند موارد ذیل اصول حسابداری صنعتی جامع را بیان می کند .
۱ حسابداری هزینه‌ها، نه فقط مخارج و پرداخت‌ها.
۲ حسابداری هزینه‌های پنهان و ظاهری
۳ حسابداری هزینه‌های غیر مستقیم و سربار
۴ حسابداری مخارج گذشته و آینده.
۵ حسابداری هزینه‌ها بر طبق چرخه عمر محصول
اهمیت و کاربرد حسابداری بهای تمام شده یا حسابداری صنعتی :
مدیران با استفاده از حسابداری صنعتی، یا حسابداری بهای تمام شده، بهای تولیدات را محاسبه می‌کنند و کنترل خودرا بر هزینه‌های مواد، دستمزد و سایر هزینه‌های تولید اعمال می‌کنند. مدیران اگر گزارشات دقیق و صحیحی از عوامل هزینه نداشته برای افزایش تولید یا سایر تصمیم‌گیری‌ها و راه انجام تصمیمات خود با مشکل مواجه خواهند شد.
گاهی تصور می‌شود کاربرد حسابداری صنعتی و بهای تمام شده محدود به کارخانجات و صنایع تولیدی می‌باشد هرچند شاید مشهورترین کاربرد آن در این جهت باشد ولی سایر مؤسسات نیز از حسابداری بهای تمام شده بهره برده و از روشهای حسابداری بهای تمام شده در بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، عمده‌فروشی‌ها، شرکت‌های حمل و نقل، شرکت‌های هواپیمایی، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها در جهت کارایی بیشتر استفاده می‌گردد.
از جمله کاربردهای دیگر در این زمینه می توان به تعیین قیمت فروش کالا و خدمت و تعیین مرز امن تخفیفات و نیزتحلیل رقبا اشاره کرد . .
اجزاء و عوامل حسابداری صنعتی:
این عوامل به سه دسته کلی تقسیم بندی می شود مواد اولیه، دستمزد، سربار ( سایر هزینه‌های تولید)
مواد اولیه به چند بخش تقسیم می‌شود؟
- مواد مستقیم: آن بخش از مواد مصرفی و یا bomکه از کالای ساخته شده جدایی ناپذیر است و مستقیماً در ساخت کالا نقش دارد و بدون بودن این مواد کالا ساخته نمیشود را مواد مستقیم گویند به عنوان مثال چرم در تولید کفش.
- مواد غیرمستقیم: آن بخش از مواد مصرفی که برای تکمیل کالا ضروری است ولیکن به علت مصرف ناچیز آن و یا جای گزینی با مواد دیگر نتوان آن را به عنوان مواد مستقیم مصرفی تولید طبقه بندی کرد مواد غیرمستقیم محسوب می‌شود مانند مصرف منگنه در ساخت مبلمان که از میخ و ..میتوان استفاده کرد .
دستمزد :
حقوق و حق‌الزحمه‌ای که در جریان تولید و ساخت برای تبدیل مواد به کالا به کارگران پرداخت می‌شود را به عنوان دستمزد تولید شناسایی می‌کنند. دستمزد نیز به دو بخش زیر تقسیم خواهد شد:
- دستمزد مستقیم : دستمزدی است که بابت کارکنان بخش تولید که مستقیم صرف تبدیل مواد اولیه به کالای ساخته شده می‌شود.
- دستمزد غیرمستقیم : دستمزدی است که به کارکنان پرداخت می‌شود که مستقیماً در ساخت و ترکیب کالای ساخته شده نقش نداشته است؛ مانند حقوق نگهبانان و سرکارگران کارخانه و …….
سایر هزینه‌ها (سربار ساخت):
کلیه هزینه‌هایی که در جریان تولید اتفاق می‌افتد ولیکن نمی‌توان آن‌ها را به طور مستقیم و مشخص به اقلامی از تولید یا محصولی خاص اختصاص داد به عنوان سربار کارخانه یا سایر هزینه‌ها شناسایی میشوند نمونه‌های مشخص این
هزینه‌ها؛ مواد غیرمستقیم تولید، دستمزد غیرمستقیم، هزینه تعمیرات و هزینه‌های استهلاک ماشین آلات، هزینه بیمه و سایر مواد مشابه است.
خدمات حسابداری شرکت های صنعتی و تولیدی
خدمات حسابداری برای شرکت‌های صنعتی و تولیدی به دلیل ماهیت پیچیده عملیات این نوع شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
شرکت های تولیدی و صنعتی بزرگ با توجه به حجم کاری که دارند خدمات حسابداری مختلفی را نیاز خواهند داشت.
حسابداری شرکت های صنعتی و تولیدی بصورت تفکیک شده و متناسب با موارد مورد نیاز توسط شرکت های حسابداری انجام می شود.
به طور مثال برخی شرکت های تولیدی و صنعتی بزرگ خدمات صادرات و برخی دیگر واردات انجام می دهند بنابراین هر شرکت تولیدی و صنعتی با توجه به وسعت کاری نیاز به بخش اضافه تری از تخصص حسابداری خواهد داشت.
از جمله خدمات ناجی تراز عبارتند از
خدمات حسابداری برای شرکت‌های صنعتی و تولیدی به دلیل ماهیت پیچیده عملیات این نوع شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه، خدمات اصلی حسابداری که برای این شرکت‌ها ارائه می‌شود را توضیح می‌دهم:
۱. انجام امور حسابداری مالی به طور مثال :
- تهیه صورت‌های مالی
- ثبت و نگهداری اسناد مالی
- حسابداری دارایی‌ها
- کنترل حساب‌های پرداختنی و دریافتن
۲. انجام حسابداری بهای تمام‌شده به طور مثال :
- محاسبه بهای تمام‌شده محصولات
- بودجه‌بندی تولید
- کنترل هزینه‌ها
- تجزیه و تحلیل نقطه سربه‌سر
۳. حسابداری مدیریتی
- ارائه گزارش‌های تحلیلی
- تحلیل سودآوری محصولات
- تعیین و کنترل بودجه
۴. خدمات مالیاتی
- محاسبه و تنظیم اظهارنامه مالیاتی
- بررسی مالیات بر ارزش افزوده
- مشاوره مالیاتی
۵. خدمات حسابرسی داخلی و خارجی
- حسابرسی داخلی
- حسابرسی مستقل
نرم‌افزارهای حسابداری مرتبط با حسابداری صنعتی
استفاده از نرم‌افزارهایی مثل سپیدار، هلو، همکاران سیستم، یا راهکارهای ERP برای مدیریت عملیات مالی و تولید.
جمع بندی درباره حسابداری صنعتی
در بقاء یک سازمان و همچنین در تولید و تصمیم گیری‌های مدیران سازمان را بیان کنیم . محاسبه بهای تمام شده کالا‌ها در سازمان امکان تصمیم گیری و برنامه ریزی دقیقی را در روند تولید سازمان‌ها و واحد‌های تولیدی در اختیار مدیران قرار می‌دهد..
مدیران سازمان‌ها با در نظر گرفتن گزارشاتی که حسابداران در اختیارشان قرار می‌دهند نقاط قوت و نقص سازمان خود را بررسی و نسبت به ارتقا سطح کیفی، حجم تولید و همچنین تصمیماتی که منجر به تغییر سود و زیان سازمان و حجم کار واحد‌های تولیدی خود اقدام می‌نمایند.
با خدمات حسابداری صنعتی ناجی تراز، شما می‌توانید به رشد پایدار و موفقیت مالی دست یابید.
